Skradzione epitafium z XVII wieku wróciło do kościoła w Lubiatowie

"Epitafium zaginęło w 1975 r. Rok później stwierdzono jego brak. Pierwotnie znajdowało się obok ołtarza i stamtąd je skradziono. Obecnie części znajdują się na ścianie bocznej. Po wielu latach wraca najważniejsza część z rycerzem w pełnopłytowej, renesansowej zbroi" - powiedział w rozmowie z PAP koordynator wojewódzki ds. zabytków KWP w Szczecinie, nadkomisarz dr Marek Łuczak.

Epitafium upamiętniające Lüdeke III von Schöninga z 1613 roku wróciło do kościoła w Lubiatowie (pow. pyrzycki). Jego zaginięcie odkryto w 1976 roku podczas odbudowy świątyni. Kościół ucierpiał w wyniku II wojny światowej i długo pozostawał nieużywany.

"Tablica została znaleziona w niemieckim muzeum. Przeprowadzono proces restytucji, trzeba było uzupełnić wszystkie dokumenty, przekazać je i udowodnić, że jest to nasza rzecz, która została nam skradziona. Po tylu latach udało się doprowadzić do tego, że płyta wróci do kościoła, z którego skradziono ją 50 lat temu" - dodał Łuczak.

Epitafium z kościoła ewangelickiego w Lubiatowie pierwotnie składało się z płyty z reliefem przedstawiającym postaci ojca i syna, ujętej od dołu ozdobnym kartuszem. Zostało wykonane w 1613 roku z piaskowca, na zlecenie Anny von der Marwitz dla upamiętnienia męża fundatorki - Lüdeke von Schöninga oraz ich syna Curta Ludowiga.

Wbudowano je we wschodnią ścianę szczytową nad ołtarzem, obok ambony. Kościół w Lubiatowie ucierpiał w wyniku II wojny światowej i długo pozostawał nieużywany. Jego odbudowa rozpoczęła się w 1976 roku.

Dopiero w trakcie prac rekonstrukcyjnych odkryto, że epitafium Schöningów zniknęło. Niestety, nie udało się ustalić, kiedy i w jakich okolicznościach do tego doszło.

"Epitafium przedstawia olbrzymią wartość historyczną. Mówi o właścicielu majątku, który władał tymi ziemiami. Symbolizuje całą historię rodziny, która administrowała dawnym powiatem pyrzyckim. Jeżeli chodzi o wartość materialną, proszę pamiętać, że muzeum kupiło ten obiekt na aukcji w 1999 r. za prawie 40 tys. marek, kto były wtedy bardzo duże pieniądze. Oni kupili to legalnie" - tłumaczy Łuczak. "Polska baza danych wówczas nie działała. Nasza baza danych ruszyła od 2006 roku, więc nawet nie było możliwości sprawdzenia tego" - dodał.

W związku ze zgłoszeniem Urzędu Ochrony Zabytków, w styczniu 1983 roku funkcjonariusze szczecińskiej milicji udali się do jednego z mieszkań, gdzie miała znajdować się zaginiona płyta. Została ona jednak wcześniej wywieziona i ponownie zaginęła na kilkanaście lat.

Prawa część epitafium, upamiętniająca zmarłe dziecko, Curta Ludowiga von Schöning, została wystawiona na sprzedaż w warszawskim domu aukcyjnym w 1993 roku. Udało się ją wówczas odzyskać i ponownie zamontować w kościele.

Policjant odnalazł lewą część epitafium w 2016 roku w zbiorach Muzeum Brandenbursko-Pruskiego w Wustrau, gdzie była wmurowana w ścianę wejściową głównej ekspozycji.

"Po zamontowaniu płyty, planujemy jej uroczyste poświęcenie. Długie lata to epitafium stanowiło całość płytą, którą mamy obok. Cieszymy się, że po latach odzyskaliśmy drugą część" - powiedział w rozmowie z PAP proboszcz parafii pw. św. Trójcy w Żukowie ks. Franciszek Kokoszyński.

Powrót epitafium był możliwy dzięki bliskiej współpracy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Komendą Wojewódzką Policji w Szczecinie, Fundacją Muzeum w Wustrau oraz Parafią pw. Świętej Trójcy w Żukowie. (PAP)

misz/ aszw/